Dağcılığın Tarihçesi
DAĞCILIĞIN TANIMI VE KISA TARİHÇESİ:
A) Dağcılık nedir:
DAĞCILIK
: BELİRLİ BİR TAKIM İLKE VE KURALLARA DAYALI OLARAK DAĞLARDA YAPILAN YÜRÜYÜŞ ,
KAMPÇILIK VE TIRMANIŞ SPORUDUR .
DAĞCI KİME DENİR : KAYADA , KARDA VE BUZDA DOĞANIN BİR TAKIM ZORLUKLARINI AŞIP
DAĞCILIK TEKNİKLERİNİ , DAĞCILIK ARAÇ VE GEREÇLERİNİ KULLANARAK DORUĞA ULAŞAN
VEYA ULAŞMAYI HEDEFLEYEN KİŞİDİR .
B)
Dağcılığın kısa tarihçesi:
1786 yılında biri doktor iki Fransızın Avrupa’nın en yüksek doruğu olan Güney
Doğu Fransa'da bulunan Mont Blanc'a (4807 mt) tırmanması ile başlamıştır. 1850
ile 1860 arasında İsviçre’deki tüm zirveler birbiri ardına dağcılar tarafından
tırmanılmış ve bu dönem Avrupa dağcılığının altın çağı olarak adlandırılmıştır.
1865 yılında Alplerin en zor zirvesi olan Matterhorn'a tırmanılabilmesi ile,
Avrupa dağcılığının altın çağı olarak tanımlanan dönem kapanmıştır.
Daha sonra yüzyılın sonuna kadar Orta Avrupa’nın tüm zirvelerinin zor rotaları
başarı ile tırmanıldı. 20. yüzyıla girene kadar Güney ve Kuzey Amerika dağları,
Kafkas dağları, Orta Afrika dağlarına tırmanışlar ve de Himalayalara keşif
ekspedisyonları düzenlendi. 1897'de And dağlarının en yüksek doruğu
Aconcagua'ya (6960 mt) 1897'de Alaska'da St. Elias'a (5489 mt) 1898'de Kuzey
Amerika'da Grand Teton'a (4190 mt) 1913'te K. Amerika’nın en yüksek doruğu CM
Kinley (6194 mt)’e tırmanıldı.
20. yüzyılın ilk yarısı İngiliz, Fransız ve İsviçrelilere ek olarak diğer
ulusların dağcılarının tırmanışları ile geçti. En önemli tırmanış ise Orta
Asya'da Pamir sıradağlarında Komünizm doruğuna (7495 mt) yapılan tırmanıştır
1940'li yıllarda Atakemennalar'in, Llullaillaco Dağı’nın 6723 metrelik doruğuna
kursan platformu yapmaları, dağların ayni zamanda kutsal yerler sayılmalarının
göstergesi niteliğindedir. 1950 yılında İkinci Dünya savasının yol açtığı
belirgin durgunluktan sonra, bir "ilk tırmanış" Himalayalar'in önemli
doruğu olan AnnapurnaI'in (8138 mt) Fransızlar tarafından yapılmasıydı. Hemen
arkasından ise diğer 8000'likler tek tek dağcılar tarafından tırmanıldı . 29
Mayıs 1953 tarihinde Edmund Hillary ve Tenzig Norgay'in Dünyanın en yüksek
doruğu Everest'e (8848 mt) Güney-Güney Doğu rotasından tırmanmışlardır. 1953'te
Nanga Parbat (8138 mt) Almanlar tarafından, 1954'te K2 (8681 mt) İtalyanlar
tarafından, 1955'te Lhotse (8516 mt) İsviçreliler tarafından, 1955’te Makalu
(8463 mt) ise Fransızlar tarafından tırmanıldı. 1960'larda tırmanılmış tüm
Avrupa ve Amerika doruklarının kış koşullarında en zor rotaları denenmiştir.
1970 yılında Amerikan Sierra Nevada dağlarında 7914 mt.'lik El Captain
rotasının 27 günde Amerikalılar tarafından tırmanıldı
1970’li yıllardan sonra ise tırmanışlar daha çok koşulların zorluklarının
arttırılması, denenmemiş rotaların tırmanılması, tüm kıtaların en yüksek
doruklarına tırmanmak gibi çeşitlemelere uğramıştır 1978 yılında ilk defa
"ölüm sınırı" olarak tanımlanan 8000 metreyi Reinhold Messner ve
Peter Habbler ek oksijen kullanmadan asarak Everest'e tırmanmıştır. Daha sonra
Messner 8000 metrenin üzerindeki 14 doruğa da tırmanabilen ilk insan unvanını
almıştır. 1980 sonrası dağcılığın iyice popülarite edildiği dönem olmuştur.
Avrupa'da ve Amerika'da milyonlarca insan dağlarda dolaşmaya başlamıştır.
Dağcılık malzemelerindeki teknolojik ilerleme, dağlara ulaşımın
kolaylaştırılması bu yaygınlığın temel etkenlerinden olmuştur.
DAĞCILIĞIN ALT DALLARI:
1-Kaya tırmanışı: Kaya
tırmanış tekniklerini ve emniyet malzemelerini kullanarak kaya üzerinde yapılan
tırmanıştır.
2-Hiking: Doğada
günübirlik yapılan yürüyüşlerdir.
3-Trekking: Doğada en az
iki günlük yapılan kamplı etkinliklerdir.
4-Spor tırmanış: Genellikle
kapalı alanlarda bazen de açık havada yapılan bir spordur. Bu tırmanış,
kimyasal maddeler kullanılarak yapılan, sabit veya ayarlanabilen duvar
sistemlerini içinde barındırır ve bu duvarlarda yapılır. Bu duvarlar genellikle
yarışmalara yönelik yapılmıştır ve
değişik boyutlarda olabilirler.
5-Bouldring: Yerden fazla
yükselmeden, en fazla 2-3 metre yükselinerek yapılan, kayada genellikle yan gidilerek
yapılan antrenman amaçlı bir tırmanıştır. Türkçeye kısa duvar tırmanışı olarak
çevrilmiştir.Emniyet olarak yerde minderler kullanılır. Ancak deniz
kenarlarında da yapılabildiğinden orada
minder yerine emniyet olarak doğal olarak su kullanılmaktadır.Yani düşme
durumunda suya düşülecek şekilde tırmanılır.
6- Yüksek
İrtifa :
BAZI KAYNAKLARA GÖRE 1500 METRELERDEN BAŞLAR DENİLMESİNE KARŞIN YÜKSEK İRTİFA
DAĞCILIĞI ,2000-3000 METRE ARASINDAKİ YÜKSEKLİKLER YÜKSEK İRTİFA OLARAK KABUL GÖRMEKTEDİR.3000 METRE İLE 5500
METRE ARASI İSE ÇOK YÜKSEK İRTİFA,5500 ÜZERİ DE AŞIRI YÜKSEK
İRTİFA OLARAK TANIMLANMAKTADIR.
7-
Dağ Kayağı :
Tur Kayağı olarak da adlandırılır.; kayakla ayakkabı bağlantısını
topuktan serbest bırakan özel bağlama mekanizması ve kayağın altına
yapıştırılan sentetik bir deri yardımıyla her türlü karda ve eğimde yürümeyi
sağlayan kayak türüdür. Fakat bu cross country olarak adlandırılan, çok ince ve
hafif,koşu kayakları ile karıştırılmamalıdır.
Tur kayağı kullanımı ve tekniğini anlatmadan önce parçalarını ve bunların
özelliklerini tanımlamakta fayda vardır. Tur kayağı takımı satın almak
istediğinizde bunu takım halinde bulabileceğiniz gibi, tüm parçaları ayrı, ayrı
seçerek de takımı siz oluşturabilirsiniz. Tur kayağı takımında neler vardır?
*Tur Kayağı
*Bağlama
*Fok,Sentetik Deri
*Tur Ayakkabısı
*Stoper
*Kayak kramponu
*Baton
Ayrıca
dağ kayağı bir yarışma sporudur. Bu spor ülkemizde yeni başlamış olup her geçen
gün gelişmektedir. Ocak 2011'de TDF tarafından yapılan dağ kayağı seminerinde
ISMF(Uluslararası Dağ Kayağı Federasyonu) eğitmeni André DUGIT 'ın 5 günlük
eğitim sürecinden sonra katılımcılar Dağ Kayağı Antrenörlüğü, Dağ Kayağı Organizatörlüğü
ve Dağ Kayağı Hakemliği belgeleri almaya hak kazanmışlardır.
8. Buzul tırmanışı:
dağlık bölgelerdeki buzluk alanlara, buz tutmuş çağlayan veya kayalara
tırmanmayı ya da ulaşmayı amaçlayan spor dalıdır.
Dünyanın en yüksek dağları ve isimleri , yükseklikleri:
Yerküre
üzerinde görünen parçaları ise kıtaları oluşturur. Bunlar, yani kıtalar aynen aysbergler
( buzdağları ) arasına sıkışmış gemilere benzerler. Bu levhaların birbirine
yaklaşıp, uzaklaşmaları neticesi meydana gelen basınç ile kıtalar ve kıtalar
üzerindeki (kenarındaki) kıvrımlı dağlar oluşmuştur. İşte II. Zaman sonu III.
Zaman başlangıcında Alp Kıvrım sistemi bu şekilde meydana gelmiştir. Dünya
üzerindeki önemli zirvelerden örnekler verecek olursak: Himalaya'lar, dünyanın
en yüksek 12 zirvesine sahiptir. Dünyanın en yüksek tepesi 8848 m ile EVEREST'e aittir. Atlas ve duvar
haritalarındaki 8611 m yükseltisine rağmen, bir diğer ölçüme göre ise
Everest'ten 30 m daha yüksek olan ve Karakurum Dağları üzerindeki 8878 m yükseltili K2 zirvesi dünyanın en yüksek tepesidir.
Batı Pasifik'te ise 5029 m yükseklikteki Jaya doruğu Yeni Gine'deki ve 3776 m
ile Japonya'daki Fujiyama önemli yükseltilerdir.
Avustralya’nın en yüksek noktası güneydoğudaki Avustralya Alpleri üzerindeki
Kosciusko (2230 m ) Dağıdır. Kuzey Amerika'nın en yüksek doruğu olan Mc. Kinley
(6194 m ), ayrıca Logan (5951 m) ve Meksika'da yeralan Orizaba (5700 m ) önemli
dağları oluştururlar. Güney Amerika'da ise; And Dağları üzerinde 6000 m'yi
geçen birçok zirve vardır. Bunlardan Aconcagua 6960
m yüksekliğinde olup, güney Amerika'nın en yüksek zirvesidir. Afrika'nın en
yüksek dağı ise, 5895 m ile Klimanjaro dağlarıdır. Avrupa'nın en yüksek zirvesi
ise, Kafkas'larda yeralan 5642 m ile Elbruz doruğudur.Mont Blanc ise Alplerin
en yüksek noktası olup 4807 m'dir.
Sıra |
Dağ |
Yükseklik (Metre) |
Bulunduğu sıra |
1. |
Everest
Dağı / Sagarmatha / Chomolungma |
8,848 |
Mahalangur
Himalaya |
2. |
K2/Qogir/Godwin
Austen |
8,611 |
Baltoro
Karakoram |
3. |
Kangchenjunga |
8,586 |
Kangchenjunga
Himalaya |
4. |
Lhotse |
8,516 |
Mahalangur
Himalaya |
5. |
Makalu |
8,485 |
Mahalangur
Himalaya |
6. |
Cho Oyu |
8,188 |
Mahalangur
Himalaya |
7. |
Dhaulagiri
I |
8,167 |
Dhaulagiri
Himalaya |
8. |
Manaslu |
8,163 |
Manaslu
Himalaya |
9. |
Nanga
Parbat |
8,126 |
Nanga
Parbat Himalaya |
10. |
Annapurna
I |
8,091 |
Annapurna
Himalaya |
11. |
Gasherbrum
I |
8,080 |
Baltoro
Karakoram |
12. |
Broad Peak |
8,051 |
Baltoro
Karakoram |
13. |
Gasherbrum
II |
8,034 |
Baltoro
Karakoram |
14. |
Shishapangma |
8,027 |
Langtang
Himalaya |
15. |
Gyachung
Kang |
7,952 |
Mahalangur
Himalaya |
16. |
Gasherbrum
III |
7,946 |
Baltoro
Karakoram |
17. |
Annapurna
II |
7,937 |
Annapurna
Himalaya |
18. |
Himalchuli |
7,893 |
Manaslu
Himalaya |
19. |
Distaghil
Sar |
7,884 |
Hispar
Karakoram |
20. |
Ngadi
Chuli |
7,871 |
Manaslu
Himalaya |
21. |
Nuptse |
7,864 |
Mahalangur
Himalaya |
22. |
Khunyang
Chhish |
7,823 |
Hispar
Karakoram |
23. |
Masherbrum |
7,821 |
Masherbrum
Karakoram |
24. |
Nanda Devi |
7,816 |
Kumaon
Himalaya |
25. |
Chomo Lonzo |
7,804 |
Mahalangur
Himalaya |
26. |
Batura Sar |
7,795 |
Batura
Karakoram |
27. |
Kanjut Sar |
7,790 |
Hispar
Karakoram |
28. |
Rakaposhi |
7,788 |
Rakaposhi-Haramosh
Karakoram |
29. |
Namcha
Barwa |
7,782 |
Assam
Himalaya |
30. |
Kamet |
7,756 |
Garhwal
Himalaya |